De marathon wordt momenteel gedomineerd door de Afrikaanse lopers. Hoewel de dominantie van de Afrikaanse lopers algemeen bekend is, is er toch nog steeds discussie over wat nu de werkelijke redenen hiervoor zijn. Factoren die dikwijls genoemd worden, zijn:
1. Een superieure genetische aanleg, bepaald door hun DNA
2. Ze wonen op grote hoogte (2500 meter)
3. Ze zijn klein en mager
4. Ze leven eenvoudig en lopen veel, ook naar school
5. Ze trainen hard en intensief
6. Hardlopen is belangrijk voor hen en er is veel competitie
7. Het vooruitzicht op een welvarender leven stimuleert getalenteerde lopers
De combinatie van deze factoren vormt ongetwijfeld de verklaring voor de enorme successen van met name de Kenianen en de Ethiopiërs. Het is daarbij opvallend dat verreweg de meeste toplopers uit een klein gebied komen, zoals de Rift vallei in Kenia.
De huidige dominantie van de Afrikaanse lopers staat uiteraard helemaal los van de oorsprong van de oermens. Wel was het ook in Afrika dat 4 miljoen jaar geleden de eerste mensachtigen Australopithecus afarensi zich afsplitsen van de apen en afdaalden uit de bomen. Het meest bekende voorbeeld van deze eerste mensachtigen was Lucy, die in 1974 werd opgegraven in Ethiopië en genoemd werd naar Lucy in the Sky with Diamonds, een lied van de Beatles. Lucy liep wel rechtop, maar was verder nog erg primitief en leefde waarschijnlijk vooral op wortels en knollen.
1,5 miljoen jaar geleden ontstond Homo Erectus, met als meest bekende vertegenwoordiger de in Kenia gevonden Turkana Boy. Turkana Boy was het prototype van de oermens, die als succesvolle langeafstandloper jaagde op de savannes in Kenia. Zijn lichaam was duidelijk aangepast aan het leven op de open savanne:
1. Aanpassingen aan het hardlopen: lange benen, smalle taille, flexibele heupen, ontwikkelde nekpees die van belang is voor de stabiliteit bij hardlopen
2. Aanpassingen voor het jagen overdag: verlies van de vacht waardoor het mogelijk werd om te zweten en warmte te verliezen.
Turkana Boy jaagde met vuistbijlen en in groepen en ontdekte 1 miljoen jaar geleden de macht van het vuur.
Een latere ontwikkeling was dat 600.000 jaar geleden Homo Habilis ontstond, die een vrij beweegbare (opponeerbare) duim had en daardoor verfijnde werktuigen kon maken en gebruiken.
Onze eigenlijke voorvaders Homo Sapiens kwamen pas zo’n 60.000 jaar geleden op aarde. Zij worden gekenmerkt door een groter hersenvolume, waardoor taal, kunst en technologie (waaronder de uitvinding van de landbouw) zich konden ontwikkelen.
Uit archeologisch onderzoek is bekend dat reeds vanaf Homo Erectus de mensachtigen in hun levensonderhoud voorzagen als jager/verzamelaar. Door in groepen samen te werken waren ze in staat om aas af te snoepen van grotere roofdieren. Daarnaast waren ze in staat om zelf prooien te vangen door gebruik te maken van hun uithoudingsvermogen. Als ultieme langeafstandslopers achtervolgden ze gedurende uren prooidieren tot die door uitputting met speren gedood konden worden.
De technologische vooruitgang, vooral in de laatste 100 jaar, heeft erin geresulteerd dat we heel ver verwijderd zijn geraakt van het leven van de oermens. In plaats van rond te trekken en achter prooien aan te jagen om te voorzien in een karig levensonderhoud, zitten we de hele dag achter een bureau met de koelkast en andere verleidingen bij de hand. Geen wonder dat de conditie van veel mensen tegenwoordig matig tot slecht is en vele welvaartsziekten enorm toegenomen zijn. Ons DNA en onze lichaamsbouw is nog in hoge mate hetzelfde als bij het ontstaan van Homo Sapiens, maar onze levenswijze is volledig veranderd!
Hardlopen past bij de levensstijl van de oermens is daarom een natuurlijke en goede manier om welvaartsziekten te bestrijden omdat het ons lichaam belast op de wijze waarvoor het oorspronkelijk ontwikkeld is. Daarnaast brengt hardlopen voor de lange afstandsloper een gevoel van euforie en vrijheid, dat wellicht terug te voeren is op de oergevoelens van de oermensen die op de savanne in Afrika op hun prooien jaagden!
Je kunt het effect van de leeftijd op je eigen tijden berekenen met onze calculator
Hans van Dijk en Ron van Megen
www.hetgeheimvanhardlopen.nl