Ieder jaar brengen de schoenfabrikanten weer nieuwe modellen op de markt waarbij gebruik gemaakt wordt van nieuwe materialen met betere schokdemping en/of vering, een lager gewicht en zaken als een hakverhoging en verstijvingsblokken of juist de afwezigheid daarvan zoals bij natural running en super soepele schoenen.
Blessurepreventie
De belangrijkste functie van hardloopschoenen is natuurlijk de blessurepreventie. Moderne schoenen voorzien in een goede schokdemping door het gebruik van absorberende materialen al of niet in combinatie met een ingebouwd luchtkussen.
Ga je echt harder?
Maar kloppen de claims dat sommige wedstrijdschoenen sneller zijn, zoals je wel hoort van fabrikanten en in de verhalen van hardlopers onderling? Is er enig bewijs voor deze verhalen?
In de literatuur zijn er geen studies gerapporteerd met harde bewijzen van een positief effect. Dit is ook wel logisch omdat het effect klein is en daarom moeilijk te bewijzen met een vergelijkende studie. Om een effect van 1% statistisch aan te tonen, heb je in de orde van 100 testlopers nodig, die dan zowel met als zonder de geteste schoenen moeten lopen. In beide gevallen moeten ze dezelfde conditie hebben en evenzeer hun best doen. Eigenlijk kun je op voorhand al de verwachting uitspreken dat het niet mogelijk is om dergelijke kleine effecten proefondervindelijk te bewijzen.
Toch vinden wij als hardlopers een mogelijk effect van 1% natuurlijk wel degelijk interessant. Het betekent immers 1 tot 2 minuten sneller op de marathon. Voor zo’n voordeel hebben vele lopers graag de prijs van een nieuw paar schoenen over!
Theorie
Theoretisch is er wel wat te zeggen over het mogelijk voordeel van wedstrijdschoenen:
1. Het lagere gewicht van sommige wedstrijdschoenen.
Lichtere schoenen leiden inderdaad in theorie tot een betere prestatie. Eerder zagen we al dat afvallen een groot positief effect heeft op de prestatie. Het effect is recht evenredig met de gewichtsvermindering. Door af te vallen van 68,5 kg naar 57,5 kg in 2012 (een gewichtsverlies van 16%) werden de tijden van Hans ook 16% beter. Het effect van wedstrijdschoenen is natuurlijk veel kleiner. Stellen we gewone trainingsschoenen op 400 gram en wedstrijdschoenen op 200 gram, dan is de maximale besparing dus 400 (2×200) gram. Voor onze Marathon Man met een gewicht van 70 kg is dit dus 0,57%.
2. De betere veerwerking van sommige wedstrijdschoenen.
Uit de biomechanica is bekend dat de veerwerking van met name de Achillespees en de voetboog van groot belang zijn bij het hardlopen. Hierdoor kan zo’n 50% van de landingsenergie hergebruikt worden tijdens de afzetfase. Deze veerwerking leidt er toe dat het uiteindelijke specifieke energieverbruik van hardlopen gemiddeld gelijk is aan c = 1 kcal/kg/km. Theoretisch is het dus zeker denkbaar dat een betere vering van sommige wedstrijdschoenen kan leiden tot een lager specifiek energieverbruik. Omdat feitelijke gegevens over de betere vering van wedstrijdschoenen niet beschikbaar zijn en het effect niet heel groot kan zijn, is dit hier als voorbeeld vertaald in een verlaging van het specifieke energieverbruik van 1,00 tot 0,99 kcal/kg/min.
Mogelijk effect in de praktijk
In de grafiek zijn de effecten van de beide aspecten weergegeven op de wedstrijdprestaties van onze Marathon Man. De effecten zijn zoals verwacht klein, maar niet verwaarloosbaar, zoals blijkt uit de tweede figuur. In theorie levert het lagere gewicht op de marathon een voordeel op van 1 minuut en de betere veerwerking zelfs bijna 2 minuten!
Maak een bewuste keuze
Zoals we al eerder bespraken is het heel lastig om dergelijke kleine verschillen te bewijzen met een experimenteel onderzoek. Desalniettemin zijn ze voor hardlopers zeer interessant. Wel dient hierbij bedacht te worden dat de mogelijke voordelen wel ten koste gaan van de absorberende en dus schok dempende werking van de schoenen en daarmee ook van het comfort. Lange afstandslopers dienen zich dus terdege af te vragen of het mogelijke voordeel het risico op blessures waard is.
Ook zal het zich prettig voelen bij het dragen van een bepaald type schoen mentaal van belang zijn bij het de keuze van de schoen. Probeer gewoon eens wat verschillende schoenen uit en ervaar wat voor jou het beste is!
Je kunt het (mogelijke) effect van hardloopschoenen op je eigen tijden berekenen met onze calculator.
Hans van Dijk en Ron van Megen
www.hetgeheimvanhardlopen.nl
Het boek is nu ook verkrijgbaar als ebook.