De omstandigheden tijdens het NK halve marathon tijdens de Nijmeegse Stevensloop van afgelopen zondag 19 maart 2017 bieden een mooie gelegenheid om nog eens dieper te duiken in de gegevens die een hardloopvermogensmeter oplevert. De Stevensloop heeft een pittig parcours. Tweemaal moet de rivier de Waal worden overgestoken, diverse dijk op- en afgangen moeten worden genomen, op het eiland in de Waal is het parcours onverhard, en de finish ligt ongeveer 20 meter hoger dan de start. Het totale aantal hoogtemeters volgens de Garmin van Ron bedraagt 110 meter.
En met windkracht 5 waaide het stevig in het open rivierengebied. Met name lichte lopers vielen bijna stil in het laatste deel van de wedstrijd met de wind vol tegen.

Op de wind tijdens de Stevensloop gaan we een volgende keer in. Een hardloopvermogensmeter houdt hier namelijk (nog) geen rekening mee. In dit artikel gaan we vooral in op het energieverbruik door de vele hoogteverschillen en de vermoeidheid die optrad. Daarvoor maken we gebruik maken van het begrip specifiek energieverbruik. In ons boek Hardlopen met Power! hebben we dit uitgelegd als de c-waarde uitgedrukt in kJ/kg/km. In de Engelstalige literatuur wordt het aangeduid met Energy Cost of Running (ECOR).

We hebben laten zien dat 0,98 kJ/kg/km een typische waarde voor de ECOR is op een hard en vlak parcours. Uiteraard is dit getal niet voor iedereen hetzelfde. Het is namelijk afhankelijk van je loopstijl en daarmee ook een heel mooie parameter om je te helpen door training je loopstijl economischer te maken. Heel efficiënt lopende topatleten hebben lagere waarden, wel tot 0,90 kJ/kg/km. De Stryd hardloopvermogensmeter is een heel bruikbaar hulpmiddel om de ECOR zo vaak als je wilt zelf te bepalen. Hiervoor geldt de volgende formule:

Hans en Ron deden samen met hun loopvriend Willem de Weerdt mee in de NK halve marathon van de Stevensloop. In de tabel staan de resultaten van dit drietal.

Stevensloop NK Halve Marathon 19-03-2017 Nijmegen

 

De tabel laat een interessant resultaat zien: onderling verschilde de ECOR, en dus het energieverbruik met 2 tot 4%. Hans verbruikte liefst 4% minder energie dan Willem! De grote vraag is in welke mate deze bijzondere verschillen door verschillen in loopstijlen verklaard kunnen worden en door de omstandigheden?

We hebben een meer gedetailleerde analyse gemaakt door de ECOR per kilometer te berekenen. De berekeningsresultaten voor Hans, Ron en Willem staan in de grafiek.

Het patroon in het verloop van de ECOR over de kilometers is voor alle drie gelijk. Bovendien zien we heel consequent dat Willem steeds het hoogste energieverbruik (en dus ECOR) had en Hans steeds de laagste.

Het bijzondere patroon in het verloop van de ECOR over de kilometers wordt vooral veroorzaakt door de hoogteverschillen. In een eerder artikel op ProRun hebben we laten zien dat vanwege de zwaartekracht heuvelop meer vermogen nodig is om dezelfde snelheid te houden en dit heuvelaf juist lager is. 

Je snelste tijd loop je in principe door het vermogen ondanks hoogteverschillen zo constant mogelijk te houden. In de praktijk betekent dit voor de meesten dat iets langzamer heuvelop gelopen moet worden en de afdaling juist sneller.

In het laatste deel van de wedstrijd moesten de lopers knokken tegen de elementen. Door de wind vielen sommigen bijna stil. Het afnemen van de snelheid door de wind vertaald zich bij een hardloopvermogensmeter als de Stryd in een lager door je menselijke motor geleverd vermogen. Tezamen met de invloed door hoogteverschillen komt dit mooi tot uitdrukking in de figuur waarin we voor alle drie het vermogen (in watt/kg) hebben uitgezet tegen de afstand. 

De figuur laat zien dat Hans en Willem vanaf kilometer 13 meer moeite hadden om het tempo (de snelheid) vast te houden dan Ron.

 

De Stryd geeft ook waarden voor de LSS. Dit staat voor leg spring stiffness (been veerstijfheid, LSS). Om dit onderling vergelijkbaar te maken hebben we de LSS gedeeld door de lichaamsgewichten. Hans weegt 58 kg, Ron 80 kg en Willem 67 kg. De figuur laat een vergelijkbaar beeld zien met de vorige. Ron is in staat zijn LSS vast te houden. De LSS van Hans en Willem zakt tegen de wind in weg. Willem krijgt het heel zwaar na 15 km. Willem concludeerde na afloop dan ook dat hij weet wat hem te doen staat in de training!

In een volgend artikel zullen we nog nader ingaan op de invloed van de wind op de tijd in deze Stevensloop. Op basis van ons rekenmodel dat in ons boek Hardlopen met Power! is uitgelegd kunnen we aangeven dat het effect op het tempo ongeveer 2% is. Dit komt overeen met zo’n 2 minuten verlies ten opzichte van een windstille dag. Dit verlies zit uiteraard  in de tweede helft en met name aan het eind van de Stevensloop. Aan het eind op de dijk hadden we de wind vol tegen. Dit verklaart de stevige dalingen in snelheid en daarmee het vermogen.

De gegevens van de Stryd hardloopvermogensmeter laten fraai de invloed van de pittige omstandigheden op de prestaties van Hans, Ron en Willem zien. Hans en Willem waren als gevolg van vermoeidheid en de wind niet in staat om hun tempo, vermogen en LSS vast te houden. Door de omstandigheden beter in te schatten en hier in de wedstrijd rekening mee te houden, hadden ze vast een betere tijd kunnen neerzetten.

Natuurlijk zijn er nog de nodig maars. Dit is slechts een experiment met drie lopers. Wel worden we steeds meer geïntrigeerd door de nieuwe gegevens die we op deze manier krijgen en meer mogelijkheden voor bepaling van de wedstrijdstrategie vooraf en evaluatie achteraf bieden.