Op 3 november 2021 deed wielrenner/tijdrijder Alex Dowsett in het Mexicaanse Aguascalientes een poging om het werelduurrecord voor de tweede keer op zijn naam te zetten. In 2015 veroverde hij het record met 52.937 meter. Daarna is het record nog weer scherper gesteld, het laatst door de Belg Victor Campenaerts (55.089 meter).
Dowsett slaagde er dit keer net niet in om op deze hooglandbaan het record weer op zijn naam te zetten, maar zijn afstand van 54.555 meter was indrukwekkend. Het inspireerde ons om te berekenen hoeveel vermogen Alex heeft moeten trappen om deze afstand te halen.
Voor hardlopen en fietsen maak je allebei gebruik van je menselijke motor. We hebben in dit artikel daarom meteen een bredere analyse gemaakt van wat voor prestaties je kunt leveren met het vermogen van je menselijke motor. In dit artikel hebben we drie voorbeelden uitgewerkt wat maximaal haalbaar is:
- Hoe hard kun je lopen?
- Hoe snel kun je de Alpe d’Huez op fietsen?
- Hoe snel kun je 1 uur fietsen (onder ideale condities, zoals Alex Dowsett)?
Het werelduurrecord
Vanouds is het werelduurrecord één van de meest aansprekende wielerprestaties. Toen Eddy Merckx in 1972 het record in Mexico-City vestigde op 49,431 km/h, maakte dit wereldwijd dan ook grote indruk. Omdat Eddy alom beschouwd werd en wordt als de grootste wielrenner aller tijden, werd verwacht dat dit record vele jaren zou standhouden. Maar de aerodynamica werd in de loop van de jaren steeds verder verbeterd.
Francesco Moser verbeterde – ook op hoogte in Mexico-City – in 1984 het record van Merckx. Hij gebruikte hierbij een speciale fiets met een verbeterde aerodynamica en dichte wielen. De aerodynamica werd in 1994 nog verder verbeterd door Graeme Obree met zijn tuk-positie, waarbij beide armen onder het lichaam zijn gevouwen en de renner met zijn borst op het stuur ligt.
In de jaren hierna werd het werelduurrecord meermaals gebroken, mede dankzij het gebruik van extreme zithoudingen en aerodynamische frames. In 2000 verbood de UCI het gebruik van extreme zithoudingen en geavanceerde frames en werd het werelduurrecord van Merckx uit 1972 in ere hersteld. In 2000 verbeterde Chris Boardman uiteindelijk het record van Merckx op een traditionele fiets met slechts 10 meter.
In 2014 versoepelde de UCI de regels voor het werelduurrecord weer en werden dichte wielen en een ligstuur toegestaan. Hierdoor kwam het werelduurrecord terug onder de aandacht van renners en fietsenfabrikanten. Verschillende renners ondernamen in de daarop volgende periode een aanval op het werelduurrecord. Momenteel is het record dus in handen van Victor Campenaerts, zie de tabel.
De recordpoging van Alex Dowsett
Dowsett heeft niets aan het toeval overgelaten. Hij trok naar de hooggelegen baan (1886 meter boven zeeniveau) van Aguascalientes in Mexico, waar de luchtweerstand zo’n 25% lager is dan op zeeniveau. Hij gebruikte een hypermoderne fiets met minimale rolweerstand (cr = 0,002) en optimale aerodynamica (cdA 0,20 m2).
Zijn tijdrithouding, helm en skinsuit heeft hij uitgebreid geoptimaliseerd met windtunneltesten en hij heeft zich maandenlang minutieus voorbereid. Tijdens zijn poging heeft hij gedurende 30 minuten het schema van het wereldrecord kunnen volhouden Uiteindelijk bleek hij net wat tekort te komen. Toch is hij trots op het bereikte resultaat, temeer daar hij 45.000 pond wist in te zamelen voor het goede doel, onderzoek naar hemofilie, een ziekte waar hij zelf ook aan leidt. Met ons universele sportmodel hebben we berekend dat Dowsett een vermogen van 367 watt heeft getrapt tijdens zijn poging.
Rekenen aan hardlopen en fietsen met onze modellen
Ons universele model kan gebruikt worden om de prestaties te berekenen, zowel bij hardlopen als bij wielrennen, zie de figuur hieronder.
Hoe hard kun je lopen met je vermogen?
In onze boeken en eerdere artikelen hebben we uitgelegd hoe je kunt uitrekenen hoe hard je kunt lopen bij een bepaald vermogen. In de onderstaande tabel zie je hoeveel km je gedurende 1 uur kunt halen bij een bepaald vermogen. De waarde van 6,4 watt/kg is de grens van het menselijk prestatievermogen. De afstand van 22,15 km komt goed overeen met het wereldrecord op de halve marathon (21,1 km in 57:32 door Kiwibot Kandie).
Hoe hard kun je de Alpe d’Huez op fietsen met je vermogen?
In onze boeken en eerdere artikelen hebben we al eens uitgelegd hoe hard je de Alpe d’Huez kunt op fietsen bij een bepaald vermogen (finish Tour de France, lengte 14,45 km en hoogteverschil 1041 meter). In de onderstaande tabel zie je hoe lang je over de beklimming doet bij een bepaald vermogen.
De waarde van 6,4 watt/kg geldt ook hier als grens van het menselijk prestatievermogen. De tijd van 38:03 is iets langzamer dan het record van Marco Pantani (37:35), dat verdacht is vanwege EPO-gebruik. Auteur Hans zelf heeft de Alpe virtueel gereden in 57:08 met een vermogen van 4,0 watt/kg, dus iets sneller dan de 58:22 uit de tabel, maar hij had voordeel van het ontbreken van luchtweerstand.
Hoe hard kun je bij een werelduurrecordpoging in Mexico?
In onze boeken en eerdere artikelen hebben we uitgelegd hoe hard je gedurende 1 uur kunt fietsen bij een bepaald vermogen. In dit geval zijn de volgende omstandigheden van grote invloed:
- Bij een hooggelegen baan als in Mexico is de luchtweerstand 25% minder dan op zeeniveau. Daar staat wel tegenover dat je minder zuurstof kunt opnemen op die hoogte, waardoor je vermogen slechts 88,3% is van dat op zeeniveau.
- De uitrusting is van groot belang, onder meer de aerodynamica van de fiets, helm en kleding en de rolweerstand van de wielen (op de gladde baan) en de mechanische weerstand van de ketting en tandwielen.
We hebben de berekeningen gebaseerd op de optimale waarden van Alex Dowsett (cr = 0,002, cdA = 0,20 m2, baan op 1888 meter hoogte, gewicht fiets 6,8 kg).
Vanwege de grote invloed van de luchtweerstand is bij het uurrecord ook het gewicht van de renner van groot belang. Bergop zijn lichtgewicht klimmers in het voordeel, maar bij het uurrecord zijn zwaardere tijdrijders in het voordeel. We hebben gerekend aan renners van 60, 70 en 80 kg, zie de onderstaande figuur. Op de horizontale as staat het vermogen op zeeniveau, in Mexico heb je dus maar 88,3% hiervan beschikbaar, en op de verticale as de bereikbare afstand in Mexico.
Dowsett zelf weegt 75 kg en trapte een vermogen van 367 watt in Mexico, dit komt overeen met een vermogen op zeeniveau van 416 watt ofwel 5,54 watt/kg. Dit is dus een stuk minder dan de grens van 6,4 watt/kg. We hebben dit al vaker gezien bij tijdrijders en klassieke renners met een wat hoger gewicht (70-80 kg) in vergelijking met de lichtgewicht klimmers en hardlopers (56-60 kg).
Waar lichtgewicht renners en lopers in staat blijken om (bij uitzondering) de grens van 6,4 watt/kg te benaderen, lukt dit de zwaardere tijdrijders en klassieke renners niet. We hebben maximale waarden gezien van 6 watt/kg voor deze renners. In theorie zou viervoudig wereldkampioen tijdrijden Filippo Ganna met zijn 82 kg volgens onze berekeningen het uurrecord op 58,1 km/h moeten kunnen brengen als hij in staat zou zijn om 6 watt/kg te trappen. Dit lijkt wel wat hoog gegrepen, maar hij moet zeker in staat geacht worden het huidige werelduurrecord flink te verbeteren. Ganna denkt ervoor in 2022 de poging te wagen.
Je kunt alles over de invloeden op je prestaties uitgebreid nalezen in ons boek Hardlopen met Power!.